Informacje ogólne

Powierzchnia: 17 098,2 tys. km2

Ludność: 143,9 mln

Stolica + ludność stolicy: Moskwa, 11,9 mln

Język urzędowy: rosyjski

Ustrój polityczny: republika

Waluta (kurs na dzień 19-02-2016 r.): rubel rosyjski 1 RUB=0,0517 PLN

Rosja to państwo federacyjne, obejmujące 83 terytorialne podmioty federacji w ramach 8 okręgów federalnych (21 republik, 9 krajów, 46 obwodów, Moskwa, Sankt Petersburg – miasta o statusie federalnym, 1 obwód autonomiczny oraz 4 okręgi autonomiczne – dane za 2013 r.).

Rosjanie stanowią ok. 80% ogółu ludności państwa.

Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne

PKB za rok 2014: 1857,5 mld USD

PKB na 1 mieszkańca: 12,9 tys. USD

PKB (dynamika PKB w %): 1,5%

Deficyt budżetowy (%PKB): -1,9

Inflacja (%): 1,4%

Stopa bezrobocia (%): 5,2%

Eksport towarów (w mld USD): 493,6

Import towarów (w mld USD): 308,6

Źródła: 1/Międzynarodowy Fundusz Walutowy, 2/Państwowy Komitet Statystyki FR „Rosstat”, 3/Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego FR, 4/ Centralny Bank Rosji

Najważniejsze informacje gospodarcze

W ostatnich latach Rosja odnotowuje spowolnienie wzrostu gospodarczego, znajdujące wyraz w stopniowym obniżeniu dynamiki PKB z 4,3% w 2011 r. do 3,4% w 2012 r., 1,3% w 2013 r. oraz 0,6% w roku 2014. Główne przyczyny tego trendu związane są z czynnikami strukturalnymi, na które w ub. roku nałożyły się skutki zaangażowania Rosji na Ukrainie oraz spadek cen ropy naftowej, głównego rosyjskiego towaru eksportowego i źródła dochodów budżetowych.

Dodatkowym czynnikiem wpływającym na sytuację ekonomiczną Rosji oraz relacje gospodarcze z tym krajem stał się zakaz importu szeregu podstawowych produktów rolno-spożywczych, wprowadzony przez Rosję w sierpniu ub. roku, m.in. wobec krajów UE.

Ograniczenie w 2014 r. dostępu do zagranicznych rynków kapitału oraz zaostrzenie polityki monetarnej przez Centralny Bank Rosji, skutkujące wzrostem kosztów kredytu, wpłynęły na klimat inwestycyjny oraz aktywność gospodarczą na rynku rosyjskim, przyczyniając się do odpływu kapitału i zwiększenia inflacji. Mimo wzrostu produkcji przemysłowej (1,7%) i rolnej (3,7%), nastąpił spadek nakładów inwestycyjnych (-2,5%) oraz sektora budowlanego (-4,5%). Inflacja w 2014 r. wzrosła o 11,4%, ulegając przyspieszeniu po wprowadzeniu przez Rosję embraga rolnego, w związku z którym wzrost cen żywności wyniósł 15,4%, w tym 17,9% w grupie towarów objętych embargiem (m.in. mięso drobiowe 25,6%, wieprzowina 24,7%, owoce i warzywa 22%, produkty rybne 19,1%, sery 18,2%, wołowina 10,7%). Wywóz kapitału z Rosji w 2014 r. osiągnął 151,5 mld USD (wobec 61,0 mld USD w 2013 r.).

Jedną z konsekwencji rozwoju sytuacji gospodarczej Rosji w 2014 r. stała się wysoka dewaluacja rubla (w skali roku wzrost kursu dolara USA wyniósl 72%, EURO - 52%), powodująca obniżenie konkurencyjności towarów zagranicznych i rosyjskiego importu. Związane z tym interwencje CBR na rzecz podrzymania kursu rosyjskiej waluty stały się jednym z głównych powodów obniżenia rezerw walutowych Rosji o 24,4% w ciągu roku (do poziomu 385,5 mld USD).

Obroty handlowe Rosji z zagranicą w 2014 r. wyniosły (wg danych Federalnej Służby Celnej) 782,9 mld USD (spadek o 7%), w tym rosyjski eksport 496,9 mld USD (spadek o 5,8%), rosyjski import 286 mld USD (spadek o 9,2% w porównaniu do 2013 r.). W związku ze specyfiką struktury eksportu (przewaga produktów sektora paliwowo-energetycznego) oraz wyższym tempem spadku importu Rosja osiągnęła dodatnie saldo obrotów towarowych z zagranicą w wys. 210,9 mld USD. Głównymi partnerami handlowymi Rosji w 2014 r. pozostawały kraje UE, na które przypadało 48,2% obrotów handlowych (wkład innych ugrupowań gospodarczych / integracyjnych: APEC – 27%, WNP – 12,2%, EAUG – 7,1%), zaś wśród państw: Chiny 88,4 mld USD (11,3%), Holandia 73,2 mld USD (9,4%), Niemcy 70,1 mld USD (9%), Włochy 48,5 mld USD (6,2%), Białoruś 31,5 mld USD (4%) Turcja 31,1 mld USD (4%), Japonia 30,8 mld USD (3,9%), Stany Zjednoczone 29,2 mld USD (3,7%), Ukraina 27,8 mld USD (3,6%), Republika Korea 27,3 mld USD (3,5%) oraz Polska 23 mld USD (2,9%).

Ramy prawno – traktatowe

Z dniem akcesji Polski do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r.) relacje handlowei gospodarcze z Rosją reguluje Umowa o partnerstwie i współpracy między UE a FR z dnia 24 czerwca 1994 r., rozszerzona na nowe państwa członkowskie Protokołem z dnia 27 kwietnia 2004 r.

Ramy prawne dla rozwoju dwustronnych stosunków gospodarczych z Rosją w zakresie wchodzącym w kompetencje narodowe Polski stanowi Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o współpracy gospodarczej z dnia 2 listopada 2004 r., powołująca m.in. Polsko – Rosyjską Międzyrządową Komisję ds. Współpracy Gospodarczej.

W stosunkach polsko-rosyjskich obowiązują ponadto umowy międzyrządowe regulujące m.in. kwestię unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku oraz współpracę w dziedzinie energetyki, transportu, infrastruktury granicznej, ochrony środowiska, nauki i techniki, turystyki i kontaktów międzyregionalnych oraz żeglugi po Zalewie Wiślanym. Teksty umów obowiązujących w relacjach z Rosją dostępne są m.in. na portalu http://www.traktaty.msz.gov.pl/.

Obroty handlowe

Wg wstępnych danych GUS obroty handlowe z Rosją w 2014 r. wyniosły 32,8 mld USD, ulegając obniżeniu o 9% w stosunku do poziomu 2013 r., w tym polski eksport - 9,4 mld USD (spadek o 12,9%), polski import 23,4 mld USD (spadek o 7,3%).

W 2014 r. Rosja przesunęła się z 5 na 6 miejsce w polskim eksporcie, utrzymując 2 pozycję pod względem wartości importu. Udział Rosji w polskim eksporcie obniżył się z 5,2 do 4,3%, zaś jej udział w polskim imporcie spadł z 12,1 do 10,5%.

Polsko-rosyjskie obroty handlowe w latach 2009-2014 (mln USD)

	2009	2008 =100	2010	2009 =100	2011	2010 =100	2012	2011 =100	2013	2012 =100	2014 dane wstępne	2013 =100
Obroty	17850	61	24824	139	34066	137	37854	111	36070	95	32823	91
Eksport	5015	56	6618	132	8532	129	9889	116	10805	109	9408	87,1
Import	12834	62	18206	142	25535	140	27964	109	25265	90	23414	92,7
Saldo	-7819		-11588		-17033		-18075		-14460		-14006

W 2014 r. główną grupą towarową w eksporcie do Rosji pozostawały wyroby przemysłu elektromaszynowego, których dostawy wyniosły ok. 3,6 mld USD (udział ok. 38%, dynamika ok. 86%). Kolejne miejsca pod względem wartości eksportu zajmowały: wyroby przemysłu chemicznego – ok. 1,9 mld USD (udział ok.21%, dynamika 93%), artykuły rolno-spożywcze – ok. 1,2 mld USD (udział ok. 12,7%, dynamika 71,6%), wyroby metalurgiczne – ok. 0,86 mld USD (udział ok. 9%, dynamika ok.95,6%), wyroby przemysłu lekkiego – ok. 0,49 mld USD (udział ok. 5,2%, dynamika ok. 93,5%), wyroby przemysłu drzewno-papierniczego – ok. 0,48 mld USD (udział ok. 5,1%, dynamika 99%).

W imporcie z Rosji tradycyjnie dominowały produkty sektora paliwowo-energetycznego, stanowiące ok. 90% wartości przywozu z tego kraju (głównie ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel). Pozostałe grupy towarowe miały relatywnie niski udział w imporcie, w tym wyroby przemysłu chemicznego ok. 5,3%, wyroby metalurgiczne ok. 3,1%, wyroby przemysłu elektromaszynowego ok. 1,4%, wyroby przemysłu drzewno-papierniczego ok. 0,7%, artykuły rolno-spożywcze 0,9%. Przedmiotem importu z Rosji były m.in. nawozy, kauczuki syntetyczne, wyroby walcowane, surówka, rudy i koncentraty żelaza, aluminium niestopowe, sklejka, płyty fornirowane, masa celulozowa, makuchy.

W I kwartale 2015 r. obroty handlowe między Polską a Rosją wyniosły 4.632 mln USD (dynamika 52,6%), w tym polski eksport 1.354 mln USD (dynamika 57,6%), polski import 3.278 mln USD (dynamika 50,8%), ujemne dla Polski saldo – 1.924 mln USD (wobec – 4.105 mln USD w analogicznym okresie 2014 r.)

W wyniku tendencji spadkowych w obrotach handlowych w I kwartale 2015 r., nastąpiło dalsze obniżenie udziału Rosji w polskim eksporcie do 2,7% oraz imporcie do 6,9%). W okresie tym Rosja zajmowała 8 miejsce w polskim eksporcie oraz 3 miejsce w polskim imporcie (wskaźniki w ujęciu dolarowym).

Źródło: dane GUS

Inwestycje

Zgodnie z aktualną oceną NBP, stan należności Polski z tytułu inwestycji bezpośrednich w Rosji wynosił na koniec 2013 r. 1.184,6 mln USD (w 2012 r. – 1.169,2 mln USD, w 2011 r. – 985,5 mln USD), zaś stan zobowiązań Polski z tytułu inwestycji bezpośrednich Rosji w Polsce 300,8 mln USD (w 2012 r. - 422,6 mln USD, w 2011 r. – 344,1 mln USD).

Inwestycje polskie w Rosji: środki higieny, opakowania do napojów i kosmetyków, ceramika sanitarna, farmacja, elektrotechnika, chemia budowlana, napoje. Inwestycje rosyjskie w Polsce: sektor paliwowy, metalurgia, IT, handel i dystrybucja.

źródło: informacje MG

Czasowe ograniczenia we współpracy gospodarczej z Federacją Rosyjską

Informacje na temat ograniczeń ekonomicznych w relacjach gospodarczych Unii Europejskiej z Federacją Rosyjską publikowane są na portalu UE:

http://europa.eu/newsroom/highlights/special-coverage/eu_sanctions/index_en.htm

Ponadto, informacje w powyższych sprawach zamieszczane były w 2014 r. w komunikatach Ministerstwa Gospodarki:

Informacja na podstawie opracowania Departamentu Promocji i Współpracy Dwustronnej Ministerstwa Gospodarki z maja 2015 r.

Przydatne adresy i kontakty

Polskie placówki ekonomiczno-handlowe w Rosji:

Wydziały Promocji Handlu i Inwestycji w ramach polskich placówek dyplomatycznych na terenie Federacji Rosyjskiej prowadzą działania promocyjno - informacyjne na rzecz zainteresowanych polskich przedsiębiorstw, w tym w ramach najważniejszych targów i wystaw oraz misji gospodarczych do wybranych rosyjskich regionów. Szczegółowe informacje dostępne na stronach internetowych WPHI