Podatek od towarów i usług (VAT)
PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG (VAT)
O podatku VAT
Podatek w Polsce został wprowadzony przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. z 1993 Nr 11, poz. 50). Konieczność ujednolicenia wewnętrznego systemu prawa podatkowego w Polsce z prawem Unii Europejskiej była przyczyną powstania nowej ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054).
Podatek od towarów i usług (VAT) zaliczany jest do podatków pośrednich, a jego nazwa wynika ze sposobu świadczenia. Podatek ten nie jest płacony bezpośrednio w urzędzie skarbowym, ale podczas nabycia dobra lub usługi (zawiera się w jego cenie). Jego wartość jest doliczana do każdej transakcji. Mechanizm rozliczenia VAT-u powoduje, iż w rzeczywistości wysokość podatku jest przerzucona na konsumenta. VAT jest wprowadzany po kolei na każdym etapie produkcji przez podmioty wnoszące wartość dodaną, jednak nie obciąża on całego obrotu, a jedynie wyznaczoną wartość. Przedsiębiorca rozliczając podatek płaci zatem jego wysokość zależną od sprzedaży oraz ma prawo odliczyć podatek zapłacony we wcześniejszym etapie obrotu. Do czynności opodatkowanych w jego przypadku należą:
- odpłatna dostawa towarów oraz usług na terytorium kraju,
- eksport towarów oraz ich import na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa oraz nabycie towarów.
Podstawą opodatkowania jest obrót. Przez obrót rozumie się kwotę należną z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, a kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także:
- otrzymana dotacja,
- subwencja,
- inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług.
Podstawa opodatkowania
Jeżeli przy wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu nie została określona cena, to podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usług obliczona według cen stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Jeżeli przedmiotem opodatkowania jest świadczenie usług, to podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.Przy imporcie towarów podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło. Z kolei przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów podstawą opodatkowania jest kwota, jaką nabywca jest zobowiązany zapłacić.
Stawki VAT
Wysokość stawek VAT jest wyznaczana na okres 3 lat (obecny okres obejmuje: 1 stycznia 2011 r. - 31 grudnia 2013 r.). Jednak rząd wystąpił do Komisji Europejskiej o przedłużenie tego okresu o następne 3 lata - do 2016 roku włącznie. Obowiązujące na ten moment stawki wynoszą:
- 23% - stawka podstawowa,
- 8% - stawka obniżona, np. roboty budowlano-montażowe, remonty i roboty konserwacyjne związane z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą, obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, niektóre usługi gastronomiczne,
- 5% - stawka obniżona, np. produkty rolne, inwentarz żywy,
- 0% - stawka dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz eksportu towarów.
Zwolnienie z obowiązku płacenia VAT
Ustawa o VAT zawiera katalog czynności, które mogą być objęte zwolnieniem z VAT. Do charakterystycznych czynności zwolnionych z VAT można zaliczyć:
- usługi finansowe (udzielanie kredytów, prowadzenie rachunków bankowych, wymiana walut) z wyłączeniem leasingu, factoringu czy doradztwa,
- usługi ubezpieczeniowe i reasekuracja,
- określone usługi medyczne,
- niektóre usługi edukacyjne,
- usługi w zakresie opieki społecznej,
- usługi w zakresie ubezpieczeń społecznych,
- niektóre usługi w zakresie kultury czy sportu.
Polska ustawa o VAT wprowadza również zwolnienie z VAT dla dostaw określonych nieruchomości. W niektórych przypadkach jednak istnieje możliwość skorzystania z opcji opodatkowania VAT tych dostaw.
Źródło: http://www.paiz.gov.pl/prawo/system_podatkowy/pit ; http://www.finanse.mf.gov.pl/